ชื่อสมุนไพร       : มะแว้งต้น

ชื่อพื้นเมือง       : มะแว้งขม ,หมากแข้ง, หมากแข้งขม

วงศ์               :  (SOLANACEAE)

ชื่อวิทยาศาสตร์  :  Solanum indicum L.

ชื่อสามัญ         :  Solanum sanitwongsei W. G. Craib

ลักษณะของสมุนไพร  ต้นมะแว้งต้น จัดเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก มีอายุประมาณ 2-5 ปี มีความสูงของต้นประมาณ 1 -1.5เมตร ลำต้นมีขนาดเล็กและกลม เนื้อแข็ง เป็นสีเขียวอมเทา แตกกิ่งก้าน ทั้งต้นมีขนนุ่มสีเทาขึ้นปกคลุม และมีหนามแหลมขึ้นกระจายอยู่ทั่วต้น ส่วนเปลือกต้นเรียบเป็นสีน้ำตาล ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เมล็ด เป็นพรรณไม้กลางแจ้ง ต้องการน้ำมากและความชื้นในปริมาณปานกลาง สามารถขึ้นได้เองตามธรรมชาติในบริเวณที่ราบ ชายป่าที่โล่งแจ้งและที่รกร้างริมทาง สามารถพบได้ทั่วไปในทุกภาคของประเทศและคาดว่ามีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมอยู่ในเขตร้อนของทวีปเอเชียซึ่งรวมทั้งประเทศและอินเดียด้วย

รูปภาพ

การใช้ประโยชน์ในท้องถิ่น/สรรพคุณ รากและผลมีรสขมเปรี้ยว เป็นยาเย็น มีพิษเล็กน้อย ช่วยทำให้เจริญอาหาร ส่วนใบก็มีสรรพคุณบำรุงธาตุเช่นกัน ใช้เป็นยาบำรุงธาตุในร่างกาย ผลสุกและผลดิบมีรสขื่นเปรี้ยว ช่วยแก้โรคเบาหวาน ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้บ้าง ด้วยการใช้ผลมะแว้งต้นโตเต็มที่ประมาณ 10-20 ผล นำมารับประทานเป็นอาหารกับน้ำพริก ช่วยแก้อาการปวดศีรษะ แก้ปวดฟัน (ราก, ผล ช่วยแก้ไซนัส รากและใบช่วยแก้วัณโรค ช่วยแก้ไข้สารพัดพิษ แก้ไข้เพื่อเสมหะในคอ ส่วนรากมีรสขมขื่นเปรี้ยว เป็นยาแก้ไข้สันนิบาต สรรพคุณของรากมะแว้งในบางตำราระบุว่าใช้ระงับความร้อน ตำรายาไทยจะใช้ผลเป็นยาแก้ไอ โดยใช้ได้ทั้งผลแห้งและผลสดประมาณ 5-10 ผล นำมาตำให้แหลก คั้นเอาแต่น้ำผสมกับเกลือเล็กน้อย นำมารับประทาน ส่วนใบและรากก็เป็นยาแก้ไอเช่นกัน ช่วยขับเสมหะ ด้วยการใช้ผลประมาณ 5-10 ผลนำมาตำให้แหลก คั้นเอาแต่น้ำผสมกับเกลือเล็กน้อย นำมารับประทาน ส่วนรากช่วยกัดเสมหะรากและผลมีรสขมขื่นเปรี้ยว ช่วยแก้น้ำลายเหนียว ช่วยแก้คอแห้ง ช่วยรักษาต่อมทอนซิลอักเสบ ต่อมน้ำเหลืองอักเสบ ช่วยแก้โรคหอบหืด ด้วยการใช้ผลมะแว้งต้นแก่ประมาณ 10-20 ผล นำมาเคี้ยวกลืนทั้งน้ำและเนื้อ โดยให้รับประทานบ่อย ๆ จนกว่าอาการจะดีขึ้น รากและผลเป็นยาขับลม เนื้อไม้ช่วยแก้อาการจุกเสียดแน่น แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ช่วยขับลม ช่วยแก้อาการปวดกระเพาะ ช่วยแก้ผิดสำแดง เนื้อไม้เป็นยาขับพยาธิ รากและผลช่วยขับปัสสาวะ ผลช่วยละลายก้อนนิ่ว

แหล่งที่พบจากการสำรวจ  :  หมู่ที่ 2 หมู่บ้านวังนกแอ่น ตำบลวังนกแอ่น อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก

ที่มาของข้อมูล

ผู้ให้ข้อมูล ชื่อ – สกุล  นางนงนุช  สอดจันทร์  อายุ 74 ปี

ที่อยู่ 102 หมู่2 ตำบลวังนกแอ่น อำเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก